Erdoğan, Pazar günü doğudaki Erzurum’da gençlerle düzenlediği etkinlikte, “Yeni yılın ilk iki ayında Etiyopya ve Somali’yi ziyaret edeceğim” dedi.
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile Somali Devlet Başkanı Hasan Şeyh Mahmud arasında 11 Aralık’ta Ankara’da yapılan anlaşmaya değindi.
İkili, bu atılımı “tarihi” olarak selamlayan Erdoğan’ın aracılık ettiği saatlerce süren görüşmelerin ardından neredeyse bir yıldır süren şiddetli anlaşmazlığa son verme kararı aldı.
Anlaşmazlık, Ocak ayında, denize kıyısı olmayan Etiyopya’nın, Somali’nin ayrılıkçı bölgesi Somaliland ile bir liman ve askeri üs için bir kıyı şeridi kiralamak üzere anlaşma yapmasıyla başladı.
Buna karşılık, Mogadişu tarafından tanınmayan bir hareketle 1991 yılında Somali’den bağımsızlığını ilan eden Somaliland, Addis Ababa’nın bunu hiçbir zaman onaylamamasına rağmen, Etiyopya’nın kendisini resmi olarak tanıyacağını söyledi.
Somali, anlaşmayı egemenliğinin ihlali olarak nitelendirdi ve istikrarsız Afrika Boynuzu bölgesinde yeniden çatışma riski konusunda uluslararası alarm zillerinin çalmasına neden oldu.
Türkiye, Afrika Birliği, Washington ve Brüksel’den övgü alan geçen haftaki atılımdan önce, Temmuz ayında arabuluculuk yapmak üzere devreye girdi ve daha önce ikisi Ankara’da ve biri New York’ta olmak üzere üç tur görüşme gerçekleştirdi.
Bildirgenin imzalanmasında Türkiye’nin rolüne ilişkin bir soru üzerine Erdoğan, Ankara’nın her iki tarafla olan güçlü ilişkilerinin, diğerlerinin yapamadığı arabuluculuk çabalarında ilerlemesine olanak sağladığını açıkladı.
“Somali ile Etiyopya arasındaki bu sorun uzun yıllardan beri devam ediyor. Etiyopya, Somali’nin iki katı büyüklüğünde devasa bir yer ama denize kıyısı yok” dedi.
“Bu kadar büyük ve devasa bir araziye sahip bir yerin denize kıyısı olmaması onları ciddi anlamda rahatsız ediyor. Bugüne kadar birçok ülke bu konuya bulaştı ancak bu sorunu çözemediler.”
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile “özel yakınlık” yaşadığını kaydeden Erdoğan, bunun kendilerine anlaşmazlığı tartışma olanağı sağladığını, Etiyopya’nın Ocak ayında Somali’nin ayrılıkçı bölgesi Somaliland ile Kızıldeniz’deki Berbera limanını kullanmak üzere bir anlaşma imzalamasıyla daha da tırmanan anlaşmazlığın tartışılmasına olanak sağladığını söyledi.
Türkiye aynı zamanda terör örgütlerinin saldırılarıyla karşı karşıya kalan Somali’ye destek vererek, “en kritik döneminde Somali’ye sahip çıkan” bir ülke oldu. “Orada yatırımlar yaptık. O yatırımların yanı sıra Somali’de terör örgütlerine karşı da adımlar attık.”
Erdoğan, Ankara’nın Etiyopya’ya “ekonomide, savunmada da elimizden gelen her türlü desteği” sağladığını söyledi.
Ankara Deklarasyonu’ndan gurur duyduğunu ifade eden Erdoğan, “Afrika’ya güzel bir geleceği böyle duyurduk. Bunu tüm dünyaya duyurduk.”
“Samimi olduğumuzda, niyetimiz iyi olduğunda her şey olabilir” diye ekledi.
Ofisinden yapılan açıklamaya göre Erdoğan, son diplomatik başarısından hemen sonra Cuma günü Sudan Genelkurmay Başkanı Abdülfettah el Burhan’ı telefonla arayarak “Sudan ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasındaki anlaşmazlıkların çözümü için devreye girmeyi” teklif etti.
Sudan, Nisan 2023’ten bu yana, genelkurmay başkanı Burhan ile RSF’ye liderlik eden eski yardımcısı Muhammed Hamdan Daglo arasında acımasız bir çatışmanın ortasında kaldı.
Sudan’ın ordu destekli hükümeti, BAE’yi defalarca RSF’yi desteklemekle suçladı; BAE’nin sürekli olarak reddettiği bir iddia.
Savaş on binlerce insanı öldürdü ve 11 milyondan fazla kişiyi yerinden etti.
