Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AK Parti) yirmi yıllık iktidar süresi boyunca ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde Ankara, kıtadaki varlığını sağlamlaştırarak buradaki büyükelçilik sayısını dört katına çıkardı.
Pek çok Afrika ülkesinin eski sömürgeci yöneticilerinden yüz çevirdiği bir dönemde Türkiye, geride kalan boşluğu doldurmaya çalıştı.
Paris’teki Çağdaş Türkiye Gözlemevi için Türkiye’nin Afrika’daki çıkarları üzerine bir çalışmanın yazarı Selin Gücüm, “Erdoğan kendisini Batı’ya alternatif olarak sunuyor” dedi. Gucum, Agence France-Presse’ye (AFP) verdiği demeçte, Ankara’nın, sömürgecilik mirasını taşıyan Avrupalılarla karşılaştırıldığında, kıtadaki varlığının “samimiyetini” sıklıkla vurguladığını söyledi.
Türkiye, aralarında Somali, Libya, Kenya, Ruanda, Etiyopya, Nijerya ve Gana’nın da bulunduğu kıtanın dört bir yanına yayılan birçok ülkeyle savunma anlaşmaları imzaladı. Bu anlaşmalar, Türkiye’nin savunma sanayicilerine, özellikle de güvenilir ve ucuz olduğu söylenen insansız hava araçlarına yönelik sözleşmelerin önünü açtı. Terörle mücadelede yaygın olarak kullanılan Türk İHA’ları son dönemde Çad, Togo, Burkina Faso, Mali ve Nijer’e teslim edildi.
Türkiye aynı zamanda Afrika enerji sektöründeki çıkarlarını da genişletiyor. Eylül veya Ekim aylarında, Libya sularında yürüttüğüne benzer bir petrol ve gaz arama misyonunu Somali açıklarında başlatmayı planlıyor. Ankara’nın ayrıca, gelecekteki Rus yapımı Akkuyu nükleer santralini işletmek için ihtiyaç duyduğu Nijer’in bol miktardaki uranyum yataklarına göz diktiği söyleniyor, ancak Ankara’nın diplomatları bunu inkar ediyor. Bununla birlikte Erdoğan, 2023 darbesinden bu yana Nijer’i yöneten generallerle bağlarını güçlendirdi. Niamey, geçtiğimiz Çarşamba günü Türkiye’nin istihbarat şefi ile dışişleri, enerji ve savunma bakanlarını kabul etti.
Fransız Uluslararası ve Stratejik İşler Enstitüsü’nde Türkiye uzmanı olan Didier Billion, Ankara’nın genel olarak “güvenilir bir ortak” olarak görüldüğünü belirterek, “özellikle inşaat ve altyapı sektörlerinde” dedi. Türk şirketlerinin hastane, havaalanı veya cami gibi büyük projeler inşa ettiğinde “son teslim tarihlerine ve bütçelere uyulduğunu” da sözlerine ekledi. Bu itibar, daha fazla talep anlamına geliyor: Ticaret Bakanlığı’na göre, 2023 yılında Türk müteahhitler 85,5 milyar dolarlık projede yer aldı.
Türk Hava Yolları ayrıca kıtayı baştan başa geçerek Afrika’da 62 noktaya uçuyor. 2012 yılında havalimanı Türk finansmanı ve desteğiyle yeniden inşa edilen Mogadişu’ya dönen ilk havayolu oldu.
Türkiye, özellikle eğitim, medya ve Afrika’nın birçok Müslüman ülkesiyle paylaştığı ortak din aracılığıyla bölgede kayda değer bir yumuşak güç biriktirdi.
Türkiye Maarif Vakfı, 17.000 öğrenciye eğitim veren 140 okul ve kurumdan oluşan bir ağa ulaştı ve Türkiye’de 60.000 Afrikalı öğrenci bulunuyor. Diyanet İşleri Başkanlığı (Diyanet), bölge genelinde insani faaliyetlerini ve camilere ve din eğitimine verdiği desteği artırdı. Kamu yayıncısı TRT’nin ayrıca Fransızca, İngilizce, Swahili ve Hausa dillerinde programları var ve geleceğin gazetecileri için eğitim kursları geliştiriyor.
