Merkezi yönetim bütçesi Haziran ayında 275,3 milyar Türk lirası (8,5 milyar dolar) açık vererek, hükümetin kapsamlı kamu tasarruf genelgesinin uygulamaya konulduğu ilk ay oldu.
BirGün gazetesinin haberine göre, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ofisi haziran ayında ihtiyari fonlarından tek başına 932 milyon lira (28,16 milyon dolar) harcadı.
Erdoğan’ın kullanımına açık ve hesap verebilir olmayan fondan yılın ilk yarısında 5,96 milyar lira harcama yapıldı. Bu, 2023 yılının ilk yarısında fondan harcanan 1,95 milyar liraya kıyasla yüzde 205’lik bir artışı ifade ediyor.
Ayrıca Erdoğan’ın sarayının toplam harcaması Ocak-Mayıs döneminde 4,98 milyar liraya (151,7 milyon dolar) ulaştı.
Haziran ayında hükümet, mevcut fon eksikliği nedeniyle asgari ücret ve emekli maaşlarının artırılmasına karşı güçlü bir direnç gösterdi.
Buna rağmen saray, ihtiyari fonu dikkate almadan 2024 yılının ilk beş ayında saat başına 81 asgari ücret harcadı.
Kamu tasarruf önlemlerine rağmen hükümetin harcamaları hızlanıyor
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in açıkladığı tasarruf genelgesine göre yüzde 25 oranında kesilmesi gereken tanıtım ve ağırlama harcamalarının yılın ilk yarısında yüzde 74’ü harcandı.
Mayıs ayında yayınlanan genelgede hükümet, promosyon ve ağırlama ödeneklerinin zorunlu haller dışında kullanılmayacağını belirtmişti. Uluslararası toplantılar ve ulusal bayramlar dışında gezi, kokteyl, yemek vb. etkinlikler yasaklandı.
Haziran ayında temsil, tanıtım ve ağırlama giderlerinin 51,4 milyon lirası, toplantı ve organizasyon giderlerinin ise 19,5 milyon lirası kaydedildi. Geçen yılın Ocak-Haziran döneminde 521 milyar 274 milyon lira olan bu giderler, 2024’te neredeyse üç katına çıkarak 1 milyar 375 milyar liraya yükseldi.
Genellikle kamu sektöründeki en büyük israf harcaması olarak gösterilen kiralama işlemleri de büyük ölçüde arttı. Yılın en büyük uçak kiralaması 573,7 milyon lirayla haziran ayında kaydedildi. Geçen yılın aynı döneminde 727,65 milyon lira olan uçak kiralama bedeli ocak-haziran döneminde 1,58 milyar liraya ulaştı.
Ocak-Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 108 artan kira ödemeleri 9,6 milyar liraya ulaştı. Sadece araç kiralamaya 2,61 milyar lira harcama yapıldı.
Yılın ilk yarısında “kâr amacı gütmeyen kuruluş” olarak tanımlanan kuruluşlara tahsis edilen kamu kaynağı miktarı 1,56 milyar liraya ulaştı. “Diğer” olarak sınıflandırılan ve adı belirtilmeyen “kâr amacı gütmeyen” kuruluşlara ise ilave 178,46 milyon lira tahsis edildi.
Kırtasiye, yayın ve matbaa giderleri kategorisinde yılın ilk yarısında toplam 5,32 milyar lira harcama yapıldı. Geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 48 artan matbaa giderleri, hükümetin “elektronik hizmetlere” geçiş konusundaki kararlılığına rağmen 3,5 milyar liraya ulaştı.
Bütçesi birçok bakanlığı aşan Diyanet İşleri Başkanlığı’nın ocak-haziran döneminde harcaması 46,73 milyar lira oldu. Buna göre müdürlük son altı ayda günlük 259.62 milyon lira harcama yaptı.
