Bunu, Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis’in Türkiye ziyareti sırasında Ocak veya Şubat ayında yapılması planlanan Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısı izleyecek.
Geçtiğimiz ay, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Atina ziyaretinden bir gün önce Türkiye ve Yunanistan savunma bakanlıklarından heyetler, “Güven Artırıcı Tedbirler 2024 Uygulama Planı” başlıklı toplantı için İstanbul’da bir araya gelmişti.
Düzensiz göçle ilgili anlaşmazlıkların damgasını vurduğu uzun bir gerilim döneminin ardından, Kıbrıs anlaşmazlığı, enerji aramaları ve Ege’deki bölgesel egemenlik, Türkiye ve Yunanistan, ilişkilerinin kırılgan bir şekilde normalleşmesi için güven artırıcı adımlar atıyor ve bu da yeni bir sayfaya geçiyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Aralık ayında Atina’ya yaptığı tarihi ziyaretle birlikte. Ziyarette taraflar dostluk deklarasyonu, Türk vatandaşlarına Kuzey Ege’deki 10 Yunan adasına yedi güne kadar vize kolaylığı ve Yunanistan’a düzensiz göçmen akışının azaldığını duyurdu.
Her iki taraftaki yetkililer olumlu iklimi sürdürme konusundaki kararlılıklarını dile getirmiş olsa da, sorunlar uzun süredir devam ediyor ve köklü ve her iki taraf da özellikle Türk ve Yunan jetlerinin yakın zamana kadar sık sık çekiştiği Ege’de sürecin türbülanssız olmasını beklemiyor.
Ocak ayının başlarında Ankara ve Atina’nın savaş uçakları için Washington’la ilgili anlaşmalara varması, bölgede yeni çatışmalara ilişkin endişeleri artırdı.
Ankara, komşusunu Türkiye ile silahlanma yarışına girmemesi, özellikle de savaş sonrası anlaşmaları ihlal ederek 1960’lardan bu yana tartışmalı Ege adalarında askeri varlık kurma konusunda defalarca uyardı. Yunanistan’ın ABD’den F-35 savaş uçağı satın alması ve savunma bütçelerini artırması, Doğu Akdeniz’deki Türk çıkarlarının korunmasına karşı koyma anlamına geliyor. Yunanistan, adaları Türkiye’den gelebilecek potansiyel bir saldırıya karşı savunması gerektiğini söylüyor ancak Türk yetkililer, adaların militarizasyonunun devam etmesinin Ankara’nın adaların mülkiyetini sorgulamasına yol açabileceğini söyledi.
Türkiye ve Yunanistan da ticaretini genişletmeyi hedefliyor. İkili ticaret hacminin 2023 yılında 5,8 milyar dolarla (198,73 milyar TL) rekor kırması ve bu yıl sonunda 6 milyar dolara ulaşması bekleniyor. İki taraf da bu rakamı 10 milyar dolara çıkarmaya kararlı. İki ülkenin Asya ile Avrupa arasında köprü oluşturan bir bölgede yer alması nedeniyle ekonomik işbirliğini artırmaya yönelik çabaların çoğunluğunu ulaştırma ve turizm oluşturuyor. Osmanlı yönetimindeki Yunanistan ile Türkiye arasındaki kültürel bağlar da turizme ivme kazandırdı. Ege Denizi’nde Türkiye kıyılarına yakın olan Yunan adaları özellikle Türk turistler arasında popülerdir. Ulaşım konusunda ise Türkiye’nin kuzeybatısındaki Edirne ilinin Yunanistan sınırına ikinci bir köprü inşa edilmesi planlanıyor.
Ege Denizi’ndeki deniz sınırlarına ilişkin sorunlar, iki ülke arasında çekişme kaynağı olmaya devam ediyor.
Türkiye, Yunanistan’a sürekli olarak, iki ülke arasında önemli bir gündem maddesi olan Ege konularının birbiriyle bağlantılı olduğunu ve bir bütün olarak ele alınması gerektiğini hatırlatıyor. Ankara da bu temelde görüşmelere hazır olduğunu ifade ediyor.
Bu bağlamda Türkiye, Atina Deklarasyonu’nun ruhuna uygun söylem ve eylemlerde provokasyonlardan kaçınılması yönündeki beklentisini Yunanistan’a aktarmaya devam ediyor.
Ankara, Türk-Yunan ilişkilerindeki mevcut olumlu ivmenin Batı Trakya’daki Türk azınlığın ve Selanik, Rodos ve İstanköy’deki Türk topluluklarının durumuna da yansıyacağı yönündeki beklentisini de sürdürüyor. Ayrıca Türk azınlığı ve topluluklarını etkileyen hak ihlallerinin de sona ermesini bekliyor ve bunu Yunanistan’a iletmeye devam ediyor.
Bakan Hakan Fidan, geçtiğimiz ay TBMM’de yaptığı konuşmada, tüm sorunları halktan uzakta bir paket halinde ele almayı tercih ettiklerini söylemişti. Ankara’nın, özellikle Yunan iç siyasetinde, Türkiye ile ilgili sorunların aşırı siyasallaştırılabileceğini de sözlerine ekledi. Pozitif gündemden kazan-kazan yaklaşımıyla ilerlemek istediklerini kaydeden Fidan, şöyle konuştu: “Mevcut sorunları resmi yollarla çözmeyi ve ulusal çıkarlarımıza zarar vermeden belirsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefliyoruz. ” Yeryüzü cenneti, ülkelerimiz için ekonomik refah bölgesine dönüşmeli. Bu bizim hedefimiz. Bu yapılabilir mi? Bu yapılabilir.”
