Türkiye, Afrika Birliği, Washington ve Brüksel’den övgü alan Aralık ayındaki atılımdan önce, ikisi Ankara’da ve biri New York’ta olmak üzere daha önce üç tur müzakere gerçekleştirerek geçen Temmuz ayında arabuluculuk yapmak için devreye girdi.
Etiyopya-Somali Ankara Deklarasyonu’na göre iki taraf, Türkiye’nin kolaylaştırıcılığında teknik müzakerelerin 2025 yılı Şubat ayı sonuna kadar başlatılmasına ve dört ay içinde sonuçlandırılmasına karar verdi. Ayrıca fikir ayrılıklarını ve tartışmalı konuları terk edip ortak refaha doğru kararlılıkla ilerleme konusunda da anlaştılar.
Cumartesi günü, Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ortak bir bildiride “ikili ilişkilerini kendi başkentlerinde tam diplomatik ilişkiler yoluyla yeniden tesis etme ve geliştirme konusunda anlaştılar” dediler.
Karayla çevrili Etiyopya’nın denize erişim arzusu, iki komşu arasında uzun süredir devam eden şikayetleri derinleştirdi. Somali, Etiyopya’nın bir yıl önce ayrılıkçı bölgesi Somaliland ile Kızıldeniz’de bir liman ve askeri üs karşılığında bağımsızlığını tanıyacağı söylenen bir anlaşma imzalamasıyla öfkelenmişti. Etiyopya’nın Mogadişu’daki büyükelçisi geçen Nisan ayında sınır dışı edilmiş ve ülkeler diplomatik bağlarını koparmıştı.
Mohamud’un Cumartesi günü Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’ya yaptığı ziyaret sırasında, ortak bir bildiriyle anlaşmaya olan bağlılıklarını ve anlaşmanın “dostluk ve dayanışma ruhunu” yinelediler. Ayrıca “aşırı militan gruplara” karşı ticaret ve güvenlik işbirliğinin derinleştirilmesi de tartışıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçen ay yapılan anlaşmanın sonunda Etiyopya’ya bir tür deniz erişimi sağlayacağını söylese de bunun nasıl bir şekil alacağı belli değil. Etiyopya’nın Somaliland’la yaptığı anlaşmanın akıbeti de belirsiz. Cumartesi günkü başkanlık ziyaretinden sadece birkaç saat önce, Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi’nin Mısırlı ve Eritreli mevkidaşlarıyla görüşmesi Kahire’de bölgede devam eden gerilimleri gözler önüne serdi. Üç ülke son zamanlarda Etiyopya’nın hedeflerine karşı çıkma konusunda ortak bir zemin buldu ve rakiplerine üstü kapalı bir gönderme yaptı. Mısır Dışişleri Bakanı, “Kızıldeniz ve güvenliği yalnızca kıyılarındaki ülkelerin iradesine bağlıdır ve Kızıldeniz’e sınırı olmayan herhangi bir ülkenin askeri, deniz veya başka bir alanda varlığa sahip olması kesinlikle kabul edilemez.” dedi. Bedir Abdelatty.
Mısır, Eritre ve Somali, Ekim ayında Eritre’nin başkenti Asmara’da düzenlenen zirvede yeni bir bölgesel ittifak kurdu ve dışişleri bakanları Cumartesi günü bunu daha fazlasının takip edeceğini söyledi.
Etiyopya’ya ilişkin ortak endişeler Mısır ve Somali’yi askeri ilişkilere daha da yaklaştırdı. Mısır askerleri, Somalili aşırılık yanlısı isyancılarla mücadele için bu ay başlatılan güncellenmiş uluslararası koalisyon olan Somali’deki Afrika Birliği Destek ve İstikrar Misyonuna (AUSSOM) katıldı.